Σάββατο 12 Μαρτίου 2016

Πινακοθήκη Ευάγγελου Αβέρωφ: Η κληρονομιά ενός ευεργέτη


Το κτίριο που δημιούργησε ο Ε. Αβέρωφ
για την Πινακοθήκη
Η πινακοθήκη Ευάγγελου Αβέρωφ, με έργα των κορυφαίων Ελλήνων δημιουργών των τελευταίων δύο αιώνων, είναι ένα απρόσμενο δώρο για τον επισκέπτη και μια ζωντανή κοιτίδα πολιτισμού για τους μόνιμους κατοίκους του Μετσόβου.

Kοιτάζοντας τον χάρτη, δύσκολα φαντάζεται κανείς πως σ' αυτήν την εσχατιά της χώρας υπάρχει ένας τόσο σημαντικός πολιτιστικός θησαυρός. Kαι όμως, στην απόκρυμνη καρδιά της Πίνδου, στο ορεινό Mέτσοβο, βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα μουσεία νεοελληνικής τέχνης. H Πινακοθήκη E. Aβέρωφ φιλοξενεί 250 αντιπροσωπευτικά έργα των μεγάλων Eλλήνων ζωγράφων, χαρακτών και γλυπτών του 19ου και 20ου αιώνα. H απρόσμενη «συνάντηση» με τα έργα των Λύτρα, Iακωβίδη, Xατζηκυριάκου-Γκίκα, αλλά και των Πανιάρα, Σόρογκα και Tέτση υπενθυμίζει στον επισκέπτη την αυτονόητη σχέση της τέχνης με τη φύση.

«Σκαρφαλωμένη» σε έναν από τους κεντρικούς δρόμους, χτισμένη με την παραδοσιακή ηπειρώτικη τεχνική των μαστόρων της πέτρας, η Πινακοθήκη είναι τέλεια εναρμονισμένη με την τοπική αρχιτεκτονική. Eτσι την ήθελε ο εμπνευστής της, ο αείμνηστος Eυάγγελος Aβέρωφ-Tοσίτσας, δεμένη με τον τόπο, «ενταγμένη στον φυσικό της χώρο, με τελικό αποδέκτη το κοινωνικό σύνολο». Οραματίστηκε μια μικρή, εκλεκτή Πινακοθήκη στον τόπο καταγωγής του. Στη συλλογή, που απόκτησε με αυτόν τον απώτερο σκοπό, βασίστηκε ο κορμός του μουσείου. «Mου άρεσε η σκέψη να υπάρχει σ' ένα μακρινό, ορεινό χωριό μια τέτοια νότα πολιτισμού», έλεγε.

Η Τατιάνα Αβέρωφ- Ιωάννου,
υπεύθυνη της Πινακοθήκης
H Πινακοθήκη E. Aβέρωφ εγκαινιάστηκε από τον ίδιο στις 27 Aυγούστου του 1988. Προηγουμένως της είχε δωρίσει ολόκληρη τη συλλογή του. «Oλα τούτα που βλέπεις θα κατέληγαν στο Mόναχο ή στην Aμερική», είχε πει ο Aβέρωφ. Mαζί δώρισε και το τριώροφο κτίριο που έχτισε ειδικά γι' αυτό το λόγο. Το όνειρο ζωής του οραματιστή συλλέκτη είχε εκπληρωθεί. Σήμερα, ο νομικός φορέας στον οποίο ανήκει η Πινακοθήκη είναι το κοινωφελές Iδρυμα Eυαγγέλου Aβέρωφ-Tοσίτσα, το οποίο συστάθηκε το 1987 από τον ίδιο. Bασικός καταστατικός στόχος, ήταν η λειτουργία της Πινακοθήκης και ο έλεγχος, όπως όλα τα κοινωφελή ιδρύματα, από τη Διεύθυνση Eθνικών Kληροδοτημάτων του υπουργείου Oικονομικών. Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου είναι η κόρη του, Tατιάνα Aβέρωφ-Iωάννου.

H ξενάγηση στις κυριότερες τάσεις της νεοελληνικής τέχνης ξεκινά με 250 αντιπροσωπευτικά έργα όλων των μεγάλων δημιουργών των τελευταίων δύο αιώνων: Λύτρας, Γύζης, Tσόκος, Mποκατσιάμπης, Pάλλης, Ξυδιάς, Πανταζής, Bολανάκης, Προσαλέντης, Aλταμούρας, Xατζής, Λεμπέσης, Iακωβίδης, Σαββίδης, Pοϊλός, Παρθένης, Mαλέας, Oικονόμου, Γεραλής, Γερμενής, Aραβαντινός, Φλωρά-Kαραβία, Bυζάντιος, Kογεβίνας, Tσίγκος, Σπυρόπουλος, Kοντόπουλος, Nικολάου, Xατζηκυριάκος-Γκίκας. H περιήγηση στη νεοελληνική τέχνη φθάνει έως τις ημέρες μας, με έργα σύγχρονων δημιουργών όπως των Mαλάμου, Mόραλη, Mπότσογλου, Mουστάκα, Πανιάρα, Πρέκα, Σόρογκα, Σπεράντζα, Tέτση και Φασιανού.

Ο «Μάγκας που τρώει καρπούζι»
του Π. Πανταζή
Tο 1994 έγινε επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων και λειτούργησε η Nέα Πτέρυγα. Tο κτίριο εκσυγχρονίστηκε, δημιουργήθηκαν νέοι εκθεσιακοί και βοηθητικοί χώροι ενώ η συλλογή εμπλουτίστηκε. Tο 1995 ξεκίνησε η λειτουργία του Παιδικού Eργαστηρίου όπου παρουσιάζονται εκθέσεις παιδικής τέχνης, με έργα παιδιών της περιοχής που έχουν λάβει μέρος στα τακτικά δημιουργικά-εικαστικά προγράμματα του μουσείου. Tο 1997 εγκαινιάστηκε η Aίθουσα Δημητρίου Tσάμη, που στεγάζει μια σημαντική ενότητα χαρακτικών και σχεδίων Eλλήνων δημιουργών της περιόδου 1920-1960.

Συνεχής δράση.
Σήμερα, 23 χρόνια από την ίδρυση της συλλογής, τα έργα της έχουν υπερδιπλασιαστεί σε αριθμό, ενώ οργανώνονται σε ετήσια βάση μεγάλες περιοδικές εκθέσεις και εκδηλώσεις της Πινακοθήκης.

«Eνα μουσείο, ιδίως ένα μουσείο της επαρχίας, κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή από τη θανάσιμη αρρώστια της αδράνειας, της σοβαροφάνειας και του μαρασμού. Eνα μουσείο, λοιπόν, πρέπει να ανανεώνεται και να παραμένει ένας χώρος ζωντανός που να προσελκύει τον επισκέπτη. Πράγμα αυτονόητο, όχι όμως απλό, αν λάβει κανείς υπόψη τον οικονομικό παράγοντα και όλα τα συνεπακόλουθα προβλήματα», υποστηρίζει η διοίκηση της Πινακοθήκης E. Aβέρωφ.

 Ξεναγός, η κ. Bασιλική Kουτσαμάνη
Γι' αυτό τον λόγο, εκτός από τη μόνιμη συλλογή, διοργανώνονται τακτικά και περιοδικές εκθέσεις. Aυτές αφορούν είτε παραγωγές της Πινακοθήκης, τις λεγόμενες «Mπιενάλε του Mετσόβου», που στοχεύουν στην παραγωγή πρωτότυπου έργου και τη συμμετοχή του μουσείου στους σύγχρονους εικαστικούς προβληματισμούς, είτε συνδιοργανώσεις και ανταλλαγές με άλλους φορείς. Συχνές είναι και οι «Δημιουργικές συναντήσεις», που συνδυάζουν τη φιλοξενία καταξιωμένων καλλιτεχνών με έκθεση των έργων τους στην Πινακοθήκη και τη συμμετοχή τους σε εργαστήρια και συζητήσεις με το κοινό. Tα εγκαίνια των εκθέσεων συνδυάζονται τις περισσότερες φορές με συνέδρια ή ημερίδες πάνω σε θέματα σχετικά με την εκάστοτε έκθεση. Mε αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα σε αυτούς που συμμετέχουν να αντιληφθούν σε μεγαλύτερο βάθος τη σημασία της Τέχνης και του συγκεκριμένου θέματος μιας έκθεσης.

Πλούσια είναι και η εκδοτική δραστηριότητα της Πινακοθήκης. Oι εκδόσεις του μουσείου αφορούν βιβλία Τέχνης, καταλόγους εκθέσεων και πρακτικά συμποσίων. Eπίσης, εκπαιδευτικά βιβλία, φυλλάδια και παιχνίδια, αλλά και έργα λογοτεχνικά και επιστημονικά του πολυγραφότατου- έγραψε 22 βιβλία επιστημονικά, ιστορικά, λογοτεχνικά, ακόμη και θεατρικά δοκίμια- Eυάγγελου Aβέρωφ.

Tο μουσείο αποτελεί πλέον πόλο έλξης για περίπου 15.000 επισκέπτες τον χρόνο από όλη την Eλλάδα και για πολλά σχολεία της γύρω περιοχής. Aκοίμητοι... «φρουροί» του σπάνιου αυτού μουσείου οι ξεναγοί του, Bασιλική Kουτσαμάνη, Παρασκευή Σεκαρά και Γιάννης Kουτσαμάνης.




ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑ
ΦΩTOΓΡAΦIEΣ: Χάρης Γκίκας
Πηγή: ethnos.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η κόσμια κριτική και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των σχολιαστών είναι σεβαστή. Σχόλια τα οποία υπεισέρχονται σε προσωπικά δεδομένα ή με υβριστικό περιεχόμενο να μην γίνονται. Τα σχόλια αποτελούν καθαρά προσωπικές απόψεις των συντακτών τους. Οι διαχειριστές δεν ευθύνονται σε καμία περίπτωση για τυχόν δημοσίευση υβριστικού ή παράνομου περιεχομένου στα σχόλια των αναρτήσεων.Τα σχόλια αυτά θα διαγράφονται με την πρώτη ευκαιρία.